Ransomware: Minimaliseer de impact

Firewalls, endpoint protection, sandboxing, threat intelligence: stuk voor stuk tools en technieken die we inzetten om hackers buiten de deur te houden. Maar als het gaat om ransomware, is dit een strijd die we niet altijd kunnen winnen. Misschien is het daarom tijd om verder te kijken dan preventie alleen en de focus te verschuiven naar het minimaliseren van de impact van een eventuele aanval.

Voorkomen is niet realisitsch

Ransomware-aanvallen zijn evoluerend. Hackers combineren steeds verfijndere technieken, zoals fileless malware, dubbele afpersing (data ex-filtratie naast encryptie), en toegang tot en via supply chains of OT-domeinen. Dit betekent dat zelfs de meest geavanceerde preventieve maatregelen simpelweg geen garantie kunnen bieden. Met AI-phishing e-mails die steeds beter worden (ook wij moeten soms 2x of zelfs 3x kijken) en kwetsbaarheden in software die razendsnel worden uitgebuit, kun je simpelweg niet alles voorkomen.

De cijfers zijn niet best. Volgens recente rapporten heeft meer dan 70% van de organisaties die slachtoffer werden van ransomware al een soort beveiligingsmaatregel op zijn plaats en toch wisten hackers binnen te komen. Dit laat zien dat je je beveiliging niet moet beperken tot "de aanval buiten houden," maar ook moet nadenken de impact wanneer de aanval slaagt.

Minimaliseren: eerste stappen

Segmentatie van het netwerk

Het oude idee van een plat netwerk is niet meer van deze tijd. Door je netwerk op te delen in gesegmenteerde zones, zorg je ervoor dat een aanvaller zich niet zomaar lateraal van het ene naar het andere deel kan bewegen. Denk hierbij aan microsegmentatie en het strikt toepassen van het ‘least privilege’ principe. Voeg hier een zero trust-beleid aan toe, en je maakt het aanvallers extreem lastig om hun schadelijke payload breed uit te rollen.

Immutable backups en recovery-plan

Back-ups zijn je laatste redmiddel. Maar traditionele back-ups zijn zeker niet genoeg. Immutable storage (niet wijzigbare gegevens die niet overschreven kunnen worden) biedt een robuuste oplossing. Dit betekent dat zelfs als een aanvaller in je netwerk komt, je back-ups niet besmet kunnen raken.

Maar alleen back-ups maken is niet voldoende. Test je herstelprocessen regelmatig, het liefst in een realistisch scenario. Hoe snel kun je systemen terugzetten? Heb je geo-redundante locaties om te voorkomen dat een regio-brede ramp je data vernietigt? En, niet onbelangrijk, bedenk hoe lang je down kunt zijn voordat de schade onacceptabel wordt.

Endpoint detection and response (EDR)

Preventie via traditionele antivirus is verleden tijd. Met EDR-tools zoals Crowdstrike, SentinelOne of Microsoft defender for endpoint kun je verdachte activiteiten detecteren en isoleren voordat het een volledig incident wordt. Deze tools bieden ook krachtige forensische mogelijkheden om te begrijpen hoe de aanval plaatsvond en herhaling te voorkomen. Hiermee kan een incident response of cyber forensics traject veel efficiënter uitgevoerd worden. Hierbij staat efficiëntie gelijk aan kosteneffectief.

Incident response plan en simulaties

Weten wat je moet doen als het misgaat, kan het verschil betekenen tussen een week downtime of een snelle doorstart. Dit begint met een goed doordacht incident response-plan, inclusief duidelijke rollen en verantwoordelijkheden. Simuleer ransomware-aanvallen met tabletop-oefeningen en red team-tests om te zien waar je processen tekortschieten. Documenteer en zorg ervoor dat het plan te allen tijde binnen handbereik is en iedereen van IT tot directie weet hoe te handelen. Onder druk werkt alles namelijk net even anders en escalatie ligt voor de hand.

Data exfiltratie beperken

Ransomware gaat niet meer alleen over versleutelen; het gaat ook over data stelen. Om data-exfiltratie te beperken, heb je idealiter sterke monitoring en data loss prevention (DLP)-oplossingen nodig. Combineer dit met encryptie van je eigen data. Wanneer aanvallers geëncrypteerde gegevens stelen, hebben ze er namelijk niets aan.

Meenemen in het plan

Zelfs als je denkt dat je alles goed hebt geregeld, blijft er een kans dat ransomware of een hacker zijn weg naar binnen vindt. Impactminimalisatie zorgt ervoor dat je de schade kunt beperken tot een beheersbaar niveau. Dit heeft niet alleen technische voordelen, maar ook business-gerelateerde: minder downtime, lagere kosten en een verbeterde reputatie bij klanten en partners.

Daarnaast dwingt een focus op impactminimalisatie je om je beveiligingsprocessen in zijn geheel te bekijken. Het voorkomt dat je te veel inzet op alleen technische oplossingen en versterkt ook de menselijke en procedurele kant van beveiliging.

Doorlopend evalueren

De technologieën en technieken die ransomware stoppen en beperken, veranderen constant. Wat vandaag werkt, is morgen misschien achterhaald. Zorg daarom dat je regelmatig evalueert en je strategie bijstelt op basis van de nieuwste inzichten en dreigingen. Of dit nu via threat intelligence feeds, pentests of red team-oefeningen is: blijf itereren.

Dus?

Ransomware voorkomen is bijzonder moeilijk. Maar door te focussen op impactminimalisatie kun je ervoor zorgen dat een aanval niet leidt tot een veldslag. Dit vereist een combinatie van geavanceerde technische oplossingen, strategische netwerkarchitectuur, en robuuste response-plannen. Maar het resultaat? Een organisatie die bestand is tegen de onvermijdelijke klappen en sneller dan ooit weer op de been is.

Wilt u meer weten over deze of een van onze andere maatwerk diensten neem dan contact met ons op via info@deepbluesecurity.nl of bel ons op 070 800 2025

‍